DZIAŁY UDOSTĘPNIANIA

Biblioteka Obcojęzyczna
Centrum Biblioteczne dla Dzieci i Młodzieży - Biblioteka Pana Kleksa
Czytelnia Ogólna
Dział Informacji Regionalnej i Bibliograficznej
Dział Udostępniania
Dział Zbiorów Specjalnych
Mediateka Góra Mediów
Informacja Katalogowa
GreenBook
Pracownia Digitalizacji Zbiorów
Mediateka Szklana Pułapka
Wypożyczalnia Główna
Wypożyczalnia Międzybiblioteczna

Zielona Góra
Al. Wojska Polskiego 9
parter, antresola w Wypożyczalni Głównej

tel. +48 68 45 32 632
e-mail:
wantuch@biblioteka.zgora.pl

Dział Udostępniania

Kierownik: Marzena Wańtuch Elińska

Zbiory wypożyczane i udostępniane są czytelnikom w gmachu głównym WiMBP na parterze: w Wypożyczalni Głównej, Bibliotece Obcojęzycznej i Centrum Bibliotecznym dla Dzieci i Młodzieży; na pierwszym piętrze: w mediatece Góra Mediów i Czytelni Ogólnej oraz w filiach i agendach na terenie miasta (12 oddziałów).

W Centrum Bibliotecznym dla Dzieci i Młodzieży, mediatece Góra Mediów oraz w filiach i agendach na terenie miasta prowadzona jest także działalność upowszechniająca czytelnictwo i szeroko pojętą kulturę, skierowana do dzieci i młodzieży oraz dorosłych użytkowników Biblioteki: lekcje biblioteczne, warsztaty literacko-plastyczne, działania literacko-teatralne, konkursy, głośne czytanie książek, spotkania z ciekawymi ludźmi, pokazy filmowe, turnieje gier komputerowych i planszowych i inne imprezy okolicznościowe.

Wypożyczalnia Główna
Czytelnia Ogólna
Centrum Biblioteczne dla Dzieci i Młodzieży - Biblioteka Pana Kleksa
Mediateka Góra Mediów
GreenBook
Biblioteka Obcojęzyczna
Mediateka Szklana Pułapka

Godziny otwarcia:
Poniedziałek 11:00 – 18:00
Wtorek 9:00 – 16:00
Środa 9:00 – 16:00
Czwartek 11:00 – 18:00
Piątek 9:00 – 16:00
Sobota 9:00-15:00

Zielona Góra
Al. Wojska Polskiego 9
parter

tel. +48 68 45 32 610
e-mail:
biblioteka.pana.kleksa@biblioteka.zgora.pl

Centrum Biblioteczne dla Dzieci i Młodzieży - Biblioteka Pana Kleksa

Koordynator: Justyna Stachura

Biblioteka dla dzieci i młodzieży
Literatura beletrystyczna
Literatura popularnonaukowa
Komiksy
Filmy
Muzyka dla dzieci
Czasopisma
Audiobooki
Wi-Fi
Stanowiska komputerowe dla czytelników
Gry planszowe
“Galeria Młodych” - miejsce wystawowe
Zajęcia animacyjno-edukacyjne
Dyskusyjny Klub Książki dla dzieci
Strefa relaksu
Miejsce do odrabiania lekcji
Sala animacyjna
Kącik malucha
Podjazd dla wózków

Godziny otwarcia:
Poniedziałek 11:00 – 18:00
Wtorek 9:00 – 16:00
Środa 9:00 – 16:00
Czwartek 11:00 – 18:00
Piątek 9:00 – 16:00
Sobota 9:00-15:00

Zielona Góra
Al. Wojska Polskiego 9
I piętro
tel. +48 68 45 32 617
e-mail:
czytelnia.ogolna@biblioteka.zgora.pl

Czytelnia Ogólna

Koordynator: Jarosław Głuszek

Księgozbiór podręczny (encyklopedie, słowniki rzeczowe i językowe, poradniki, dzieła zbiorowe, biografie, atlasy ogólne, przewodniki turystyczne, albumy malarstwa i architektury)
Czasopisma naukowe (również z lat ubiegłych)
Czasopisma fachowe (również z lat ubiegłych)
Prasa codzienna
Księgozbiór magazynowy przeznaczony do korzystania na miejscu
Stanowiska komputerowe
Stanowiska przeznaczone do cichej pracy
Wi-Fi
Podjazd dla wózków / winda

Regulamin

Godziny otwarcia:
Poniedziałek 11:00 – 18:00
Wtorek 9:00 – 16:00
Środa 9:00 – 16:00
Czwartek 11:00 – 18:00
Piątek 9:00 – 16:00

Zielona Góra
Al. Wojska Polskiego 9
parter

tel. +48 68 45 32 606
e-mail:
informacja.regionalna@biblioteka.zgora.pl

Dział Informacji Regionalnej i Bibliograficznej

Kierownik: Anna Urbaniak

W Dziale Informacji Regionalnej i Bibliograficznej WiMBP im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze znajduje się największy w województwie księgozbiór regionalny z XIX, XX i XXI wieku, liczący ponad 15 300 wol. oraz około 7 300 tytułów wydawnictw ciągłych. W jego skład wchodzą zarówno pozycje niemieckie jak i polskie. Czytelnik ma również możliwość skorzystania z ok. 130 bieżących tytułów czasopism lokalnych, wydawanych w różnych miejscowościach województwa lubuskiego. Ponadto udostępnia księgozbiór informacyjny, dokumenty elektroniczne, dźwiękowe, kartograficzne, normy, filmy, dokumenty życia społecznego oraz publikacje z zakresu winiarstwa. Wszystkie zbiory udostępniane są na miejscu. Czytelnik ma możliwość samodzielnego nieodpłatnego wykonania zdjęć cyfrowych oraz skanów.
Dział opracowuje Bibliografię Ziemi Lubuskiej (BZL). Bibliografia jest bazą on-line obejmującą piśmiennictwo od 1986 r. i uzupełnianą na bieżąco, dostępną na stronie WiMBP im. Cypriana Norwida. Stanowi część ogólnopolskiego systemu bibliografii regionalnych, które pełnią funkcję uzupełniającą w odniesieniu do narodowych wykazów publikacji. Opisy, które jeszcze nie zostały wprowadzone do bazy są udostępniane czytelnikom w postaci kartoteki tradycyjnej.
Pracownicy Działu uczestnicą również w tworzeniu Zielonogórskiej Biblioteki Cyfrowej (ZBC). Obecnie ZBC tworzą: Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze.

Oprowadzanie wycieczek po gmachu głównym Biblioteki Norwida pod numerem tel. +46 68 45 32 606.

Regulamin

Godziny otwarcia:
Poniedziałek 9:00 – 16:00
Wtorek 9:00 – 16:00
Środa 9:00 – 16:00
Czwartek 9:00 – 16:00
Piątek 9:00 – 16:00

Zielona Góra
Al. Wojska Polskiego 9
parter

tel. +48 68 45 32 629
e-mail:
katalog@biblioteka.zgora.pl

Informacja Katalogowo-Biblioteczna

Udzielanie szeroko rozumianej informacji dotyczącej działalności Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Cypriana Norwida, zasobów katalogowych oraz bieżących wydarzeń na terenie biblioteki.

Zielona Góra
Al. Wojska Polskiego 9
parter

tel. +48 68 45 32 607
e-mail: digitalizacja@biblioteka.zgora.pl

Pracownia Digitalizacji Zbiorów

Specjalista ds. digitalizacji: Łukasz Mikołajczuk

Pracownia zajmuje się wykonywaniem kopii cyfrowych materiałów będących własnością Biblioteki. Projektem cyfrowej archiwizacji zbiorów objęte są przede wszystkim starodruki, rękopisy, zbiory kartograficzne i ikonograficzne oraz regionalia. Większość z nich, wraz z odpowiednimi opisami, trafia do zasobów Zielonogórskiej Biblioteki Cyfrowej.

Pracownia realizuje także usługę Digitalizacji na żądanie.

Godziny otwarcia:
Poniedziałek 10:00 – 15:00
Wtorek 10:00 – 15:00
Środa 10:00 – 15:00
Czwartek 10:00 – 15:00
Piątek 10:00 – 15:00

Zielona Góra
Al. Wojska Polskiego 9
III piętro

tel. +48 68 45 32 616
e-mail:
m.radziszewska@biblioteka.zgora.pl
a.lipinska@biblioteka.zgora.pl

Dział Zbiorów Specjalnych

Kierownik: Maria Radziszewska

Czytelnia udostępnia współczesne i zabytkowe zbiory specjalne WiMBP im. Cypriana Norwida.
Zbiory specjalne to starodruki, rękopisy, kartografia, materiały ikonograficzne (grafiki, rysunki, fotografie, exlibrisy, medale, obrazy), mikrofilmy i kopie cyfrowe. Szczególną wartość zabytkową i kulturową przedstawiają zbiory starodruków. Najcenniejszą kolekcję tworzy zespół 9 najstarszych dokumentów drukowanych tzw. Inkunabułów, druki o charakterze regionalnym (silesiaca, lubusiana) oraz szkice sporządzone przez Cypriana Norwida.
Ze zbiorów zabytkowych można skorzystać po okazaniu listu referencyjnego określającego charakter prowadzonej pracy naukowej warunkującej korzystanie z tychże zbiorów.

Regulamin Działu Zbiorów Specjalnych

Muzeum Ilustracji Książkowej

Skarby Zielonogórskiej Książnicy

Księga nad Księgami - fenomen polskiej translatoryki XVI wieku

Biblia, najstarsza księga świata, niezwykłe zainteresowanie budziła od początku procesu jej powstawania. Od najdawniejszych czasów rosła też potrzeba tłumaczenia jej na języki narodowe. W Polsce Święta Księga szczytowe osiągnięcia translatorskie osiągnęła w XVI stuleciu, zwanym „złotym wiekiem Biblii Polskiej”. Pojawienie się w owym czasie Reformacji, a wraz z nią licznych protestanckich przekładów Pisma Świętego, wymusiło na Kościele katolickim stworzenie własnego, jedynie słusznego tłumaczenia kanonizowanego tekstu. Odtąd przez długie lata Biblia stała się kluczowym orężem w piśmiennej polemice z różnowiercami.
W księgozbiorze Biblioteki zachowały się dwa spośród pięciu szesnastowiecznych przekładów Pisma Świętego. Oba stanowią katolicką wersję potwierdzoną na soborze trydenckim w 1546 roku. Jako pierwszy polskim tłumaczeniem z Wulgaty całej Biblii zajął się teolog i kaznodzieja Jan Nycz ze Lwowa, czerpiąc liczne wzorce z czeskich przekładów Świętej Księgi. Egzemplarz biblioteczny pt. Biblia to jest Kxięgi Starego i Nowego Zakonu ..., 1577, powszechnie znany jako Biblia Leopolity bądź Szarffenbergowska stanowi reedycję tekstu, która, nota bene, nie istniała. Opublikowany dwa lata wcześniej nakład książki (1575) nie znalazł kompletu nabywców, przez co drukarz Mikołaj Szarffenberg niesprzedaną jego część wypuścił powtórnie na rynek księgarski zmieniając jedynie datę, kartę tytułową i dedykację. Porażkę swoją jednak przemilczał, a w mowie pochlebnej do króla ogłosił: „Wydaję tę Biblię po raz wtóry(!), ponieważ zabrakło egzemplarzy poprzedniej edycji”. Po latach na ślad oszustwa typografa natrafił Jan Muczkowski i całą niezręczną sytuacje opisał w tekście O Bibliach Szarffenbergowskich, 1845. Druk uatrakcyjnia zawarty w nim materiał ikonograficzny. Tworząc swoisty antagonizm, mieszają się w nim drzeworyty użyte już w Biblii Lutra (Wittenberga, 1534) z modnymi wówczas drzeworytami przedstawiciela stylu późnorenesansowego – Josta Ammana. Cenny walor, podnoszący wartość i estetykę książki, stanowią także zawarte w niej ksylograficzne herby Rzeczypospolitej z czasów panowania Stefana Batorego oraz dynastii Jagiellonów. Jednak niedostateczne kwalifikacje filologiczne i literackie tłumacza oraz pozbawienie tekstu komentarzy sprawiły, że zaprzepaścił swą szansę na ponadczasowe uznanie.
W niedługim czasie Biblia Leopolity pod względem treści i „gładkości słowa” ustąpiła miejsca swojej następczyni. Osobą ze wszech miar godną podjęcia się trudu przekładu całego Pisma Świętego okazał się jezuita Jakub Wujek z Wągrowca (1541-1597), wybitny humanista i teolog złotego wieku. Sprawdzony w środowisku antyreformatorskim jako pisarz i znany z systematyczności, wytrwałości i wielkiej erudycji katolik stał się idealnym kandydatem Zgromadzenia Jezusowego, by spełnić powierzoną mu misję. Poświęcając czas na działalność duszpasterską i pedagogiczną równolegle z zapałem pracował nad przekładem świętego tekstu. Realizując własną koncepcję sięgał zarówno do źródeł w języku łacińskim i greckim jak i hebrajskim. Aby przygotować czytelnika do pożytecznego czytania Pisma Świętego oraz przekonać go o słuszności katolickiego wykładu Biblii na marginesach i pod tekstem umieszczał wyczerpujące wyjaśnienia mające eliminować wszystkie niejasności. Wrażliwy na piękno słowa starał się również odnaleźć złoty środek by pogodzić wierność przekładu z finezją i stylem polskiej mowy. W tej materii okazał się być niedościgłym dla kolejnych tłumaczy wzorem.
Niestety, wątłe zdrowie tłumacza oraz Boża wola sprawiły, że zakończył ziemskie życie na dwa lata przed opublikowaniem Biblii. Na zlecenie władz Kościoła ukończony w rękopisie tekst stał się obiektem działań cenzorskich specjalnie w tym celu powołanej Komisji. Szczególnie krytycznie do przekładu odniósł się główny oponent Jakuba Wujka – filar Zakonu Jezuitów Stanisław Grodzicki. Nie szczędził on pod adresem tłumacza ostrych uwag negujących rezultat całości translatorskich zmagań. Efektem rzetelności pracy cenzorów było wprowadzenie licznych zmian i poprawek w treści Pisma Świętego. Na szczęście, niemal w pierwotnym stanie, zachowały się kongenialne komentarze autora, rozwijające ważne kwestie teologiczne i filologiczną analizę tekstu.
W roku 1599 w krakowskiej oficynie Janusza Januszowskiego wydano kompletny przekład Pisma Świętego pt. Biblia to jest Księgi Starego Y Nowego Testamentu. Ponieważ nie zachowała się oryginalna wersja przekładu trudno dziś dokładnie ocenić skalę ingerencji Komisji w treść dzieła. Musiała jednak być znacząca, skoro rozważano usunięcie z kart księgi nazwiska Wujka jako autora przekładu. Przeważyły jednak zdrowy rozsądek i opinie pozwalające jezuicie zachować miano tłumacza Biblii. Pomimo perypetii związanych z opublikowaniem Świętej Księgi rezultat translatorski przekroczył najśmielsze oczekiwania autora i odbiorców tekstu. Jezuicie z Wągrowca udało się bowiem wypracować indywidualny, niedościgły styl biblijny. Jego [przekład] „był dziełem, któremu towarzyszy zasługa dotąd nieporównywalna z żadnym innym tekstem w polszczyźnie, z wyjątkiem może modlitw codziennego pacierza. Żaden bowiem nie był używany tak często i obficie, tak długo i przez tak wielu, jak to przypadło Pismu Świętemu w tłumaczeniu ks. Jakuba Wujka” . Ten skromny i pracowity duchowny bezprzykładnie zdeklasował swoich następców, a jego dzieło przez stulecia biło rekordy w biblijnych rankingach.
/Alicja Lipińska/

Kolekcja Wilhelma Ogoleita

W zbiorach specjalnych Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Zielonej Górze znajduje się fragment kolekcji Wilhelma Ogoleita, który w przedwojennym Landsbergu czyli dzisiejszym Gorzowie Wielkopolskim był postacią bardzo znaną. Był to księgarz, antykwariusz i kolekcjoner w jednej osobie. W 1897 r. Wilhelm Ogoleit wspólnie z przyjacielem Johannesem Scharfem zakupili księgarnię i antykwariat „Friedrich Schaeffer & Comp.” przy ulicy Richtstrasse 5/6. Firma stała się niebawem na mapie Landsbergu instytucją bardzo ważną, bowiem prócz działalności księgarskiej i sprzedaży antykwarycznej dzieł sztuki prowadzono tam także działalność edytorską wydając pozycje regionalne, albumy i widokówki. Była tam także wypożyczalnia książek i czytelnia prasy. Organizowano koncerty, przedstawienia i prelekcje znanych osobistości.
W latach 90. XIX w., krótko po otwarciu firmy, Ogoleit zaczął nabywać pierwsze obiekty do swojej kolekcji. Tematem przewodnim zbioru stał się Johann Wolfgang Goethe i Friedrich Schiller. O jej zawartości tematycznej pisał: „Goethe i jego krąg. Goethe, Schiller, Herder, Wieland, weimarski dwór książęcy i sławni współcześni, którzy byli u Goethego z wizytą, korespondowali z nim lub wywarli wpływ na jego twórczość, wszyscy byli reprezentowani w mojej kolekcji”.
Temat zbioru wynikał z osobistych zainteresowań Wilhelma Ogoleita, fascynacji literaturą okresu „burzy i naporu”, teatrem i niespełnionej kariery aktorskiej.
Do kolekcjonerstwa Ogoleit podszedł bardzo profesjonalnie. Prowadził badania nad swoimi zbiorami, zlecał ich konserwację, konsultował z fachowcami problemy atrybucji. Każdy przedmiot w kolekcji opatrzony został numerem inwentarzowym oraz okrągłą pieczęcią „Sammlung Ogoleit”. Zbiór umieszczony we własnym mieszkaniu, w otoczeniu biedermeierowskich mebli i sprzętów pozyskanych od rodziny Goethego, udostępniał zwiedzającym w wyznaczone niedziele i sam z wielką pasją objaśniał historię każdego eksponatu.
Zgromadził około 8800 obiektów. Były to obrazy, rysunki, grafiki, rzeźby, rzemiosło artystyczne, medale, książki.
W 1933 r. prezydent Niemiec Hindenburg przyznał Ogoleitowi „Medal Goethego”, którym honorowano osoby szczególnie zasłużone w upowszechnianiu dorobku i osoby wieszcza.
W 1944 r. w przewidywaniu nadchodzącej klęski Niemiec hitlerowskich większą część kolekcji, w piętnastu skrzyniach, Wilhelm Ogoleit zdeponował w sejfie Miejskiej Kasy Oszczędności, natomiast ekspozycja w mieszkaniu została nie zabezpieczona. Po wejściu do Gorzowa wojsk radzieckich kolekcja w kamienicy przy Richtstrasse 8 została zdemolowana i rozproszona. Do dziś nie wiadomo jaki był los przedmiotów złożonych w sejfie. To co się zachowało urzędnicy Starostwa Powiatowego w Gorzowie Wlkp. spisywali kilkakrotnie, a lista pozycji za każdym razem stawała się coraz krótsza.
Ocalałe przedmioty z kolekcji sukcesywnie przekazywano muzeum gorzowskiemu. Jednak to do Zielonej Góry trafił największy zbiór, głównie grafik i rysunków. Duży zbiór liczący 448 jednostek inwentarzowych nabyła Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Zielonej Górze. Nasza biblioteka posiada 58 obiektów z dawnej kolekcji Wilhelma Ogoleita. Zakupiła je od osoby prywatnej w 1983 r.
Wśród nich najciekawsze to rysunek śląskiego malarza Josefa Raabe przedstawiający scenę z dramatu „Zbójcy” Schillera, grafiki Ferdinanda Ruscheweyha wg Petera von Corneliusa ilustrujące „Fausta” Goethego. Ciekawostką jest afisz teatralny do sztuki Schillera „Oblubienica z Messyny” odbity w 1859 r. w królewskiej drukarni w Dreźnie, wykonany techniką litografii.
Kolekcja Ogoleita (Sammlung Ogoleit) jest w trakcie digitalizowania i można ją już częściowa obejrzeć na stronie Zielonogórskiej Biblioteki Cyfrowej, wpisując w wyszukiwarce nazwisko kolekcjonera, bądź „Sammlung Ogoleit”.
/Maria Radziszewska/

Kronika świata - bezcenne świadectwo przeszłości

Już 527 lat minęło od czasu, gdy w roku 1493 wiodącą na rynku drukarskim norymberską oficynę Antoniego Kobergera opuściła najcenniejsza książka zielonogórskiej biblioteki. Wyróżniająca się na tle innych druków megaformatem i unikalnymi jak na XV stulecie walorami graficznymi Kronika świata do dziś dnia fascynuje podobnie jak Biblia Gutenberga. Autor dzieła – Hartmann Schedel (1440-1514), niemiecki lekarz i bibliofil, wolne od pracy chwile spędzał wśród książek czerpiąc z nich wiedzę i realizując swój nowatorski zamysł pisarski. Spisana albo, jak twierdzą niektórzy, skompilowana przez niego swoista encyklopedia głosi historię biblijną od momentu stworzenia świata do wydarzeń z Sądu Ostatecznego. Obok powszechnie znanych fantastycznych wątków, legend i mitów zamieścił w niej również teksty odzwierciedlające stan wiedzy elit rodzącego się humanizmu.
Powzięty z rozmachem koncept wydawniczy książki wymagał wysiłku i zaangażowania w sprawę znacznej liczby osób. Misterny trud w estetykę dzieła włożył przede wszystkim sławny malarz i drzeworytnik Michael Wolgemut, który wspólnie ze swoim pasierbem Wilhelmem Pleydenwurffem ozdobił Kronikę niezwykle bogato jak na owe czasy, bo aż w 1809 ilustracji. Do udokumentowania graficznego zawartych w książce scen mistycznych i obyczajowych, schematów genealogicznych, licznych portretów i wizerunków miast wykorzystano kilkaset drewnianych klocków. Efekt przekroczył oczekiwania nawet samego autora. Powstało dzieło wyjątkowe, któremu nieznane dotąd doświadczenie wydawnicze zapewniło olbrzymią popularność i ponad wiekową aprobatę.
Wśród polskich czytelników największe emocje w książce budzą strony poświęcone historii dawnej Rzeczypospolitej, a zwłaszcza drzeworytowe panoramy trzech sławnych miast: Krakowa, Wrocławia i Nysy. Rysunki sporządzone w dużej mierze z bezpośredniej obserwacji autorów nie do końca oddają wizerunek wierny rzeczywistości. Pośród wielu rozpoznawalnych elementów panoram nie brakuje w nich szczegółów świadczących o dużej fantazji mistrzów. Pomimo tych niedociągnięć są to pierwsze, ikonograficznie udokumentowane świadectwa przeszłości tych miast. Wybór i umieszczenie w Kronice konkretnych miejscowości po części łączyć można z ich znaczącą pozycją w świecie, ale nie tylko. Zasadnym bowiem wydaje się wyróżnienie Krakowa jako miasta królewskiego oraz Wrocławia pełniącego rolę stolicy Śląska. Skąd jednak w grupie miejskich wizytówek świata Nysa? Można jedynie domniemywać, że widok pięknego, określanego mianem „śląskiego Rzymu” miasta znalazł się w dziele Schedla wskutek jego bliskich kontaktów z urzędującym tu biskupem Janem IV Rothem (1426-1506). To przypuszczalnie prośba duchownego skłoniła autora by poświęcił opisowi i panoramie miasta miejsce na kartach swego dzieła.
W obszernym fragmencie Kroniki poświęconym państwu Jagiellonów, zwanemu tu Sarmacją, umieścił Schedel poglądy zaczerpnięte bezpośrednio z ust bliskich sobie informatorów. Wnikliwą w tym zakresie wiedzą wykazał się germański humanista Konrad Celtis, który w Krakowie spędził cztery lata poznając dokładnie miejscowe obyczaje i kulturę życia. Pisarz opowieści swe zaczyna od zdarzeń i sytuacji sięgających zamierzchłych czasów Królestwa Polskiego. Rozprawia o walorach geograficznych i klimatycznych kraju, wspomina potężnych władców, wypowiadając o każdym z nich pochlebną opinię. Szczególnym podziwem obdarza Bolesława Chrobrego, który to wykazywał się nie tylko wielkością i szlachetnością umysłu, ale by uczcić wizyty cesarza Ottona wydawał wystawne uczty słynące z przepychu i nieprzebranego bogactwa. Wspomina niezliczone zasługi Władysława Jagiełły odważnie szerzącego wśród ludności wiarę chrześcijańską, docenia niezwykłe męstwo i rozwagę księcia Aleksandra, a za wzór do naśladowania stawia Zygmunta Starego i księcia Fryderyka Jagiellończyka. Potęgę Polski widzi również w niedościgłej sztuce architektury. Pełen uznania dla jej zasług pisze więc: „Znajduje się tam przesławny zamek Malbork, o którym się mówi, że żaden śmiertelnik nie widział nigdy nic podobnie pięknego; jest on obwarowany różnymi fortyfikacjami, murami, wieżami i rowami tak, aby nieprzyjaciel nie miał żadnego do niego dostępu”. Dostrzega uroki pięknych i wystawnych domów mieszczan, licznych świątyń, a nade wszystko potężnego, sławnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, który obfituje w najznakomitsze umysły. Według opinii autora nie ma na świecie sławniejszej uczelni. Słów chwały nie szczędzi też okazałej i zamożnej ziemi śląskiej. Zauroczony pisze: „Religijność na Śląsku jest bardzo wielka. Świątynie w całej prowincji pięknie pobudowane i sztuką sakralną przyozdobione. [...] Ludność rozmowna i oświecona, pobożnością przewyższająca wszystkich mieszkańców Germanii. Dużo tutaj szlachty skorej do broni i zamiłowanej w wojaczce. Płeć niewieścia nadobna, bardzo przystępna, ale skromna”. Oczarowany wieloma znakomitościami kraju i samego Krakowa, cnotami, roztropnością i grzecznością jego obywateli, docenia wyjątkowy smak sarmackiej żywności oraz niezwykłą serdeczność i gościnność okazywaną tu każdemu cudzoziemcowi.
Niezwykłe dzieło, na wieki niosące sławę swoim twórcom, czarnej sztuce i samej Norymberdze dziś w godny sposób przypomina obraz polskiej świetności z przełomu epok średniowiecza i renesansu.
/Alicja Lipińska/

Obrazy lubuskich plastyków

Pierwsze skojarzenie z biblioteką to książka. Nie wszyscy wiedzą, że biblioteka to także miejsce gromadzenia dokumentów niewiele mających wspólnego z tradycyjną książką. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna z racji pełnienia na Ziemi Lubuskiej funkcji instytucji gromadzenia regionalnej twórczości, prócz dorobku literackiego regionu gromadzi także jego dorobek artystyczny. Nie jest to skala porównywalna ze zbiorami muzeów, ale zauważalna i godna polecenia. Mowa tu o posiadanych przez Bibliotekę pracach plastycznych lubuskich artystów. Niewiele bibliotek w Polsce może się pochwalić posiadaną w swoich zbiorach sztuką na dobrym poziomie. Zgromadzone przez naszą Książnicę obrazy dokumentują twórczość artystyczną regionu i cieszą oczy gości odwiedzających nasze progi.
Zachęcamy do zwrócenia uwagi podczas wizyty w naszej instytucji na ten rodzaj zbiorów bibliotecznych.
Na ścianie holu bibliotecznego i w Dziale Informacji Naukowej i Regionalnej na parterze można obejrzeć ok. 50 obrazów olejnych i akwarel Adama Bagińskiego. Artysta na stałe i mocno wrósł w pejzaż Zielonej Góry. Kształcił się na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, dyplom u Stanisława Borysowskiego. Maluje głównie pejzaże olejne i akwarele. O swojej sztuce mawia: „Istotą mojego malarstwa jest to co się dzieje „pomiędzy”, czyli to co jest, a czego nie widać. Można to określić jako wyraz duchowy, realizowany w dążności do przestrzeni i wieloznaczności form”. Obraz jest skończony według niego wtedy, gdy zostały wyczerpane wszystkie możliwości wyrazowe i energetyczne. I ta energia u malarza jest obecna w każdym obrazie.
W holach i innych wnętrzach na kolejnych piętrach wiszą duże oleje Bożeny Cajdler-Gruszkiewicz i Anny Gapińskiej-Myszkiewicz wywodzących się podobnie jak Adam Bagiński ze szkoły toruńskiej. O malarstwie Anny Gapińskiej-Myszkiewicz Jan Muszyński napisał:
„Poszerzone zostało pole odczuć, powiększony świat bytu człowieczego o te losy, które są także naszym udziałem, ale wymykają się, jako że są zbyt trudne do zwerbalizowania, do oceny, do poddania ich w spory dyskusyjne, które potrafią ukazać jakąś ostateczną rację”. Dobrze to oddaje nastrój i niepokój na obrazach artystki. Tematem podejmowanym przez Bożenę Cajdler-Gruszkiewicz jest natomiast portret i martwa natura. W jej twórczości widać fascynację włoskim renesansem i holenderską martwą naturą, jak zauważa w katalogu do jednej z wystaw Katarzyna Kiełczewska. Artystka ma dar trafnego oddawania rysu psychologicznego modela, zaś tematem jej martwych natur są najczęściej kwiaty różnych pór roku i w różnych stadiach rozwojowych, czasem w sąsiedztwie drobnych przedmiotów. Z jej obrazów emanuje spokój, chwila, która trwa.
Osobną ekspozycję posiada w Bibliotece Hilary Gwizdała. Galeria tego artysty mieści się w Klubie Pro Libris i liczy kilkanaście obrazów. Jak pisze Grzegorz Chmielewski „Malarstwo Hilarego Gwizdały jest sztuką. To truistyczne stwierdzenie jest konieczne dla podkreślenia, że widoki i pejzaże urbanistyczne artysty nie są werystyczną kopią zielonogórskich uliczek i zaułków […] Rozpoznajemy budynki, ulice, place, ale w rzeczywistości one tak nie istnieją. W widokach artysty ich skala kolorystyczna jest bogatsza, architektura często bardziej monumentalna”. Nie dziwi to stwierdzenie bowiem Gwizdała uczeń Wacława Taranczewskiego i Jana Cybisa zaliczany jest do grona kapistów.
Nikt tak nie oddaje klimatu krajobrazu lubuskiego pełnego sosnowego lasu jak Józef Burlewicz w swoich pastelach. Studiował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, dyplom u Hanny Rudzkiej-Cybisowej. Artysta opuścił Zieloną Górę, mieszka i pracuje na wsi, w pięknej Gryżynie. Być może to piękny pejzaż spowodował, że malarz ostatnio częściej tworzy łagodne pastele niż pełne niepokoju i apokaliptycznych wizji oleje.
Z pracowni Stanisława Borysowskiego silnie reprezentowanej w środowisku lubuskim wywodzi się Klem Felchnerowski pochodzący z Torunia. Biblioteka posiada dwa duże płótna, gdzie artysta „silnie eksponując efekty fakturalne, nie dał się zwieść estetyce faktury. Stało się tak dlatego, że faktury w jego obrazach służą podkreśleniu wartości strukturalnych i zarazem składają się na swoistą dramaturgię obrazu”. Posiadane natomiast w zbiorach rysunki tego artysty podbarwiane akwarelą są wrażeniami z podróży po Jugosławii, Czechosłowacji, Niemczech.
Czytelnie na I piętrze zdobią pełne nostalgii prace Agaty Buchalik-Drzyzgi. Sąsiadują z nimi „muzyczne” obrazy Stefana Słockiego o tytułach „sonata”, „suita”, „kompozycja”. Artysta jest także piewcą krajobrazu polskiego, natury z wierzbami i ptakami. „Ale co jest dziś naturą. Jezioro, las, ale przecież także krajobraz przemysłowy” - mówił w jednym z wywiadów. Przykłady jego krajobrazów przemysłowych, dzisiaj odbieranych jako przebrzmiałe, z innej epoki można obejrzeć na holu III piętra. Bez względu na temat obrazów we wszystkich obecny jest rygor i porządek. „W moich obrazach chciałbym osiągnąć syntetyzując to, co dostępne jest poznaniu zmysłowemu, nowymi środkami wyrazu, z elementów czystej malarskiej formy i zdecydowanego koloru – spokojny rytm i stateczność kompozycji. Ma to w myśl moich założeń, działać kojąco na psychikę współczesnego człowieka, otoczonego chaotycznym dynamizmem i nerwowym niepokojem współczesnego życia”. W zbiorach Biblioteki nie brak też takich nazwisk jak: Janusz Skiba, Halina Maszkiewicz, Jolanta Zdrzalik, Dorota Komar-Zmyślony, Krystyna Maj-Mazur, Witold Michorzewski, Marian Szpakowski.
/Maria Radziszewska/

Frapujący inkunabuł sekretnego typografa

Spośród wielu tytułów druków wydanych w XV-tym stuleciu po dziś owiane mrokiem tajemnicy pozostają Sermones św. Leona Wielkiego. Autor tej zagadkowej książki, jeden z największych papieży Kościoła, swój trwający ponad 20 lat pontyfikat rozpoczął w roku 440 w trakcie głębokich przemian w sferze religii. Świadom burzliwych czasów w jakich przyszło mu żyć i sprawować władzę, nieustraszenie walczył z atakującymi Rzym barbarzyńcami i bronił czystości wiary. Otoczony powszechną czcią i powagą, w roku 461 zakończył pełne zasług życie i jako pierwszy z papieży został pochowany w Bazylice świętego Piotra w Watykanie.
Pozostawił po sobie wiele mów i listów, które stanowią odbicie niemal całokształtu jego działalności. Zawarł w nich bowiem bliskie swoim dążeniom idee, jak spójny Kościół, zjednoczenie dwóch natur w Chrystusie, praca pasterska oraz akty miłosierdzia. „Wypowiada się w nich cały Leon ze swoją głębią praktycznej myśli, ze swoją wiarą niezłomną i umiłowaniem sprawy Bożej i ludzkiej, z pięknem swej wielkoduszności i artystycznego smaku”. Poprzez kazania wskazywał wiernym drogę, uczył wierzyć w Chrystusa, prawdziwego Boga i prawdziwego Człowieka.
Przechowywany w gmachu Biblioteki zbiór 94 kazań papieża, wzorem kilkunastu zachowanych druków tej edycji, poddany został szczegółowym badaniom bibliologicznym, zmierzającym do rozszyfrowania zagadki tajemniczego typografa i jego oficyny. W trakcie analiz upadło pierwotne założenie sugerujące, że książka pochodzi z Chełmna i jest dziełem rąk Braci Wspólnego Życia. W zachowanych źródłach nie zachował się bowiem nawet najmniejszy ślad istnienia w tym mieście drukarni. Typograf ocalił więc miano Anonima.
By odnaleźć prawdę należało odtąd zmienić trop poszukiwań. Wytrwałe, wieloaspektowe dociekania uczonych odniosły skutek. Odkryto bowiem rzymski rękopis Sermones Leona Wielkiego zawierający identyczną z tajemniczym dziełem zawartość, układ i kolejność kazań, co dość jednoznacznie wskazuje, że mógł być wzorem dla tekstu drukowanego. Manuskrypt ów pochodził z biblioteki Mikołaja Merbotha, wybitnego humanisty z Wrocławia. Ślady prowadziły więc na Śląsk. Na powiązania zagadkowej książki z tą krainą wskazują także wyniki badań filigranów, które w wielu przypadkach okazywały się być zgodne ze znakami wodnymi na papierze rękopisów i druków śląskich.
Poparcie dla tezy, że miejscem tworzenia inkunabułów z oficyny Anonima był właśnie Śląsk stanowią również znaki własnościowe przytłaczającej ilości druków, z których najstarsze pochodzą z lat siedemdziesiątych XV wieku. Inkunabuł mógł być więc znacznie wcześniejszy niż przypuszczano. Odważniejsze opinie uczonych wymieniają nawet rok 1470, co mogłoby stanowić przyczynek epokowego odkrycia. Wyraźnie śląskiej proweniencji nie pozbawiony jest również inkunabuł biblioteczny. Zachowane na kartach noty dowodzą, że z początkiem XVI stulecia należał on do Jana Hessa, pierwszego ewangelickiego proboszcza wrocławskiego przy kościele Św. Marii Magdaleny. W wieku XVIII książka była wciąż obecna na Śląsku, tym razem w Legnicy jako własność mgr. Ernesta Kopischa, pastora w tamtejszym kościele Św. Piotra.
Utrwalone w drukach liczne zapiski i marginalia dowodzą o znaczącej popularności kazań Leona Wielkiego na Śląsku. Gdyby przybliżona wyżej hipoteza okazała się słuszną, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Zielonej Górze miałaby zaszczyt przechowywać w swoich zbiorach jedną z najstarszych wydrukowanych w Polsce książek, dodatkowo stanowiącą wyjątkowo cenny dokument regionalny.
/Alicja Lipińska/

Edmunda Bartłomiejczyka ilustracje do książki Juliana Ejsmonda “Opowieść o Janku kominiarczyku...”

Edmund Bartłomiejczyk (1895-1950) to uznany artysta książki, grafik – drzeworytnik, projektant szeroko rozumianej sztuki użytkowej i oddany pedagog. Artysta wyznawał ideę „Sztuka wszędzie” walcząc całe życie ze złym gustem. Chciał by człowiek nieustannie w życiu codziennym otaczał się sztuką, obecną we wzorze na tkaninie, ceramicznym kubku, karcie pocztowej czy żyrandolu. Dotyczyło to także książek. Jego dorobek artystyczny i pedagogiczny wydatnie przyczynił się do stworzenia w Polsce grafiki użytkowej o walorach artystycznych na miarę europejską. W latach 30. ubiegłego wieku jego pracownia wymieniana jest jako jedna z czołowych obok Władysława Skoczylasa. Praca pedagogiczna zajmowała w życiu artysty pozycję pierwszorzędną, uprawianą z wielkim zamiłowaniem - „Pedagogia [...] wcale mnie nie męczy, bo widzę jak wiele jest w tym zakresie do zrobienia”. Uczniami Edmunda Bartłomiejczyka byli: Tadeusz Kulisiewicz, Olga Siemaszko, Konstanty M. Sopoćko, Szymon Kobyliński.
W jego dorobku artystycznym ilustracje do „Opowieści o Janku kominiarczyku i o dymiącym piecu króla Stasia” należą do najbardziej udanych. Nasza biblioteka posiada komplet tych pięknych wykonanych czarnym tuszem ilustracji. Artysta zaprojektował je w latach 1925-1926 kiedy to udzielał się intensywnie w znanych stowarzyszeniach artystycznych Polski międzywojennej Rycie i Rytmie. Jego prace z tych lat cechuje dekoracyjność, wydłużenie postaci i skłonność do stylizacji. I taka też jest „Opowieść o Janku ...” Postacie są tu uchwycone w ruchu, pełne gracji i gestykulacji. Podobnie jak na innych ilustracjach pojawił się w opowieści o niesprawnym piecu króla Stasia ten sam piesek Bartłomiejczyka, zabawny kundelek z puszystym ogonem i klapniętymi uszami. Jako zdolny grafik użytkowy i artysta książki „potrafił w sposób harmonijny zakomponować łącznie tekst i ilustracje, dobierając wielkość, rodzaj i układ czcionki, i dostosować kolumnę do charakteru ilustracji. Posiadał przy tym wyczucie celowego podziału stronicy i zachowania harmonii walorów czarnych i białych”. Jest to szczególnie widoczne w książeczce Juliana Ejsmonda. Przy tym „zawsze groteskowo wygiętą w ruchu postać małego kominiarczyka wydobywa Bartłomiejczyk czarną sylwetą z bieli tła, nadając przedstawionym scenom akcenty humoru”. W celu utrzymania całości w jednym stylu zastosowano w książeczce kursywę „czcionkę bardziej ozdobną i kameralną”. Patrząc na te ilustracje nie sposób nie dostrzec ich podobieństwa do grafiki, pociągnięcia tuszem są jak ślady rylca, a duże plamy czerni jak efekty pozytywowego drzeworytu. Nie dziwi to skojarzenie, jeśli się przytoczy wypowiedź artysty: „[...] ze wszystkich zadań grafiki najbardziej interesuje mnie drzeworyt. Gdybym miał możność poświęciłbym się tylko temu działowi”. Ilustracje te otrzymały w roku 1929 w Poznaniu, na Powszechnej Wystawie Krajowej, w dziale Pięknej Książki złoty medal. W Płocku, nakładem Braci Detrychów ok. 1928 r. wyszło jedyne wydanie nimi ozdobione i próżno go szukać w większości bibliotek, tym więc cenniejsze są projekty ilustracji będące w posiadaniu naszej Książnicy.
Oglądając je mamy możliwość przyjrzenia się pracy twórcy, jego uwagom naniesionym ołówkiem, „zarezerwowanym” miejscom na tekst, fakturze papieru pergaminowego, wreszcie upływowi czasu, który nieznacznie, ale tu i ówdzie widać. To jakby zajrzeć do pracowni przedwojennego ilustratora jakże innej od dzisiejszej, w której ilustracje żyją i są tworzone często tylko wirtualnie na ekranie komputera, zanim zajmą miejsce w dziecięcych książeczkach.
Jak wiele doznań estetycznych mogą wzbudzić ilustracje Bartłomiejczyka można sprawdzić zaglądając na stronę Zielonogórskiej Biblioteki Cyfrowej, gdzie są one udostępnione w formie cyfrowej bądź odwiedzając bibliotekę.
/Maria Radziszewska/

“Kronika Śląska” Jakoba Schickfussa

Jakob Schickfuss (1574-1637) urodził się w Świebodzinie jako najstarszy syn cesarskiego poborcy podatkowego Bonaventury. Wykształcenie zdobył we Frankfurcie nad Odrą, studiując prawo i filozofię. Po powrocie na Śląsk oddał się karierze naukowej i wstąpił na służbę do księcia brzeskiego Joachima Friedricha. Wolny czas poświęcił na pisanie „Kroniki Śląska”, która ostatecznie ukazała się drukiem w 1625 roku w Jenie. Schickfuss, choć niewątpliwie przejął w pracy wiele elementów z tekstu swojego poprzednika Joachima Cureusa, w przedmowie do dzieła krytykuje pierwowzór i wymienia inne teksty historyczne, które posłużyły mu jako źródło, m.in. kroniki Długosza, Miechowity, Kromera. Zabieg ten, choć mało szlachetny nie umniejsza, bynajmniej, dziejopisarskich zasług autora. Kluczową wartość pracy stanowi bowiem nowatorskie w swej treści ukazanie historii Śląska w przedziale czasowym od drugiej połowy XVI wieku do wybuchu wojny trzydziestoletniej. Całość obszernego dzieła złożona jest z czterech ksiąg, w których kompleksowo zostały ujęte: dzieje ogólne Śląska od czasów najdawniejszych do roku 1618, losy dynastii książąt legnickich, brzeskich, oleśnickich, historia kościoła i prawa, a także opis poszczególnych miast i wsi na Śląsku.
Z relacji pozostawionych przez historyka bez wątpienia interesującym dla Zielonogórzan może okazać się tekst o losach ich miasta. O mieście winnych wzgórz Schickfuss pisze:
Grünberg jest najmłodszym ze wszystkich miast w Księstwie Głogowskim, zbudowanym przez Niemców za panowania synów Henryka Pobożnego po roku 1320, krótko przed tym, jak Śląsk trafił pod panowanie królów Czech. [...] Leży ono w bardzo ładnej i wygodnej dolinie, gdzie powietrze jest zimne i wilgotne. Są tam również najpiękniejsze źródła o przejrzystej wodzie, a nagromadzenie czystych strumieni sprawia, że jest tam mnogość dziczyzny i ptactwa, żyjących w położonych wokół lasach. Podobnie wyśmienite są ryby z Odry, płynącej [w oddali] oraz stawy wokół, a i pogodne ogrody i winnice, na których dojrzewa niezłe wino. [Grünberg] Posiada ładne i zgrabne budynki, a wielkością przypomina miasto Szprotawę.
W historii grodu nie brakuje odnotowanych wątków dramatycznych:
Co się tyczy katastrof, to 26 lipca 1582 miał miejsce pożar, w wyniku którego spłonął ratusz, kościoły, szkoły i część przedmieścia. Pożar spowodowała stara kobieta, mieszkająca w okolicy kościoła […]. Okoliczne miasta zebrały w krótkim czasie wielką ilość piwa, mięsa, słoniny, kiełbas, pieniędzy i innych potrzebnych rzeczy i posłały to do Grünberg, aby pogorzelcy, którym pożar zabrał cały dobytek, nie głodowali. Na tym się jednak nie skończyło, jako że w miesiącu październiku tegoż roku podniosły się straszliwe wiatry, które 3 października 1582 zerwały sklepienie z uszkodzonego przez pożar kościoła, przez co zginęło ośmioro uczniów znajdujących się w chórze, inni zaś zostali ranni [...].
Poszukujący w Kronice atrakcyjnych informacji znajdą tu liczne teksty o górach, rzekach, stawach i możliwości zażycia ciepłych kąpieli w okolicy jeleniej Góry i Lądka. [Według autora, gorące źródła na Śląsku posiadały niezwykłą moc, gdyż pozwalały raz w roku w dniu św. Jana uleczyć wszelkie choroby.] Czytając Kronikę można poznać genezę śląskiej nazwy, dzieje mieszkańców Krainy na długo przed panowaniem Lecha, zajmującą opowieść o Piaście i rządach polskich królów. Szczegółowe opisy dotyczą również bogactw na Śląsku (rudy, wapienie, szkło), flory i fauny, a zwłaszcza łososi, które były osobliwością śląskich wód. Dokument porusza także niezwykle ważne kwestie handlu, szkolnictwa, opłat celnych oraz te mniej znaczące, jak zwyczaje śląskiej kuchni.
Wydany w XVII stuleciu druk stanowi dla kolejnych pokoleń czytelników istotne ogniwo do poznania dziejów Śląska.
/Alicja Lipińska/

Rysunki Cypriana Norwida

Był rok 1970. W środku czerwcowej nocy obudził mnie terkot telefonu. Zły, sięgnąłem po słuchawkę w przekonaniu, że to pomyłka. Usłyszałem jednak głos Ryszarda Saniewskiego, kolegi, który w tym czasie jako wicedyrektor Biblioteki Wojewódzkiej pełnił funkcję mego zastępcy. Podniecony informował, że wraz z Franciszkiem Pilarczykiem, zielonogórskim koneserem sztuki i bibliofilem, natrafili na oryginalne rysunki Cypriana Norwida” - tak zaczyna się, wspominana przez ówczesnego dyrektora Grzegorza Chmielewskiego, historia nabycia rysunków Norwida dla naszej Biblioteki.
Jak wiele bibliotek zawdzięcza swoje zbiory pasji bibliofilskiej, świadczą historie słynnych polskich bibliotek - Załuskich, Ossolińskich, Raczyńskich. Ten szczególny zmysł, wyczulony na dostrzeganie w pozornie mało obiecujących materiałach bądź w zgoła nieprawdopodobnych zbiegach okoliczności potencjału wielkiego odkrycia, a czasem „tylko” jednego małego skarbu, był także udziałem wspomnianych wyżej osób.
W tym przypadku zbiegiem okoliczności była podsłuchana w kawiarni rozmowa. Mężczyzna przysłuchujący się toczącej o literaturze dyskusji oświadczył, że ma w domu oryginalne prace Norwida. I choć jego wygląd i stan przeczył jego słowom... okazały się prawdziwe. Wśród rysunków, szkiców i listów, które później Biblioteka nabyła, znanych w naszych zbiorach jako „Teczka Turnów”, znalazło się pięć rysunków Cypriana Norwida.
Materiały znaleziono w pałacu, w wielkopolskiej Dobrzycy, który należał do znamienitego rodu szlacheckiego Turnów. Pochodzą ze sztambucha wywodzącej się z tego rodu Adiny. Na jednym ze szkiców widnieje napis: „Rysował Norwid w Ostendzie”. To prawdopodobnie w tym modnym wówczas belgijskim kurorcie zetknęły się drogi bywających tam i Turnów, i Norwida. Poeta przyjechał do Ostendy z Brukseli w sierpniu 1846 r. i taka też data umieszczona jest na rysunkach. Na popielatoniebieskim papierze listowym autor naszkicował tuszem główki i sylwetki kobiet i mężczyzn oraz widok klasycystycznej kapliczki.
Rysunki Cypriana Norwida jako zbiór szczególnie cenny, nie są udostępniane ogółowi czytelników. Biblioteka tworzy jednak wersje cyfrowe swoich największych skarbów i udostępnia je na stronie Zielonogórskiej Biblioteki Cyfrowej www.zbc.uz.zgora.pl. Pod tym adresem można obejrzeć szkice ofiarowane młodej dziewczynie przez 25. letniego Norwida ponad 175 lat temu w belgijskim kurorcie.
/Maria Radziszewska/

“Kronika Śląska” Joachima Cureusa

Zielona Góra położona jest w granicach historycznego Śląska. Z uwagi na wielowiekową przynależność miasta do tej Krainy szczególne zainteresowanie wśród czytelników wzbudzają książki o charakterze lokalnym, tzw. silesiaca. W Dziale Zbiorów Specjalnych Biblioteki przechowywane są niezwykle cenne XVII i XVIII – wieczne prace historiograficzne niemieckich dziejopisów ukazujące losy Śląska od czasów najdawniejszych do współczesnych ich autorom. Najstarsza z zachowanych książek to doniosłe dzieło rodowitego Ślązaka Joachima Cureusa (1532-1573) pt. Cronica Des Hertzogthumbs Ober- vnd Nieder Schlesien (Eissleben, 1601). Autor, ceniony lekarz i humanista, podjął się pionierskiej pracy - spisał ważne wydarzenia lokalne i opracował obszerną kronikę Śląska. Przygotowując się do pracy dziejopisarskiej odbył wiele podróży do miast i bibliotek kościelnych na Śląsku. Dzięki zebranym dokumentom na kartach woluminu zawarł niemało informacji dotyczących m.in. życia i panowania władców Krainy. Cureus narrację swą rozpoczyna od zaprezentowania perły śląskiej dynastii – św. Jadwigi, żony Henryka Brodatego, kreśląc jej zaszczytne pochodzenie i odnotowując koligacje rodzinne. Równie kunsztownie i zajmująco przybliża postaci Henryka II Błogosławionego, księcia na Śląsku, Henryka IV, zwanego Pobożnym, księcia wrocławskiego, a także książąt świdnickich, głogowskich i legnickich.
Dzieło przetłumaczone z łaciny na język niemiecki przez żagańskiego burmistrza Henryka Rätela, okazało się tendencyjne i w wielu przypadkach pozbawione było obiektywnego spojrzenia na losy kraju. Większość poruszanych w nim kwestii zaprzeczała przyjaznym Polsce i Polakom stosunkom. Pomimo, iż Cureus w sposób emocjonalny popierał prastarą niemieckość Śląska i całkowicie odrzucał jej polski rodowód i tak nie uwolnił się od zarzutów niektórych niemieckich historiografów, którzy zarzucali mu nadmierne eksponowanie polskich wątków.
Kodeks opublikowany w formie trzech współoprawnych części stanowi zajmującą kompilację historyczno-geograficzną. Najstarsza kronika Śląska została wydana z dobrym smakiem typograficznym i dodatkowo wyposażona w drzeworytowy widok Wrocławia oraz wieńczący pracę znak oficyny drukarskiej. Tekst został uzupełniony w niepowtarzalny walor, mianowicie uzupełnia go szereg kart zapełnionych odręcznym pismem, co czyni książkę różną od pozostałych egzemplarzy edycji.
W grupie śląskich starodruków Biblioteki odnotowano także dzieło Rervm Silesiacarvm Et Vicinarvm Gentivm ... (Lipsk, 1606). Według danych uzyskanych z karty tytułowej książki wynika, że jej tekst stanowi czwartą część większego dzieła. Porównując warsztat typograficzny obu omawianych prac można snuć przypuszczenia, że tworzą one całość. Niestety, jak dotąd, supozycja ta pozostaje w kręgu kwestii niewyjaśnionych.
Kolejne stulecia po Cureusie przyniosły dalszy wzrost zainteresowania historiografią. Atrakcyjność tematu podjętego przez śląskiego dziejopisa przysporzyła mu wielu kontynuatorów. Spisane ponad 400 lat temu dzieło dla kolejnych pokoleń badaczy i czytelników przedstawia wartość ponadczasową.

Godziny otwarcia:
Poniedziałek 11:00 – 18:00
Wtorek 9:00 – 16:00
Środa 9:00 – 16:00
Czwartek 11:00 – 18:00
Piątek 9:00 – 16:00
Sobota 9:00-15:00

Zielona Góra
Al. Wojska Polskiego 9
I piętro

tel. +48 68 45 32 615
e-mail:
goramediow@biblioteka.zgora.pl

Mediateka Góra Mediów

Koordynator: Magdalena Faron

Kolekcja płyt muzycznych (CD oraz płyty winylowe)
Kolekcja filmów (DVD, Blu-ray)
Konsole PlayStation 3 i 4 oraz duży wybór gier
Gogle PlayStation VR
Gry komputerowe
Audiobooki
Czytniki PocketBook
Komiksy
Gry planszowe
Czasopisma specjalistyczne
Dostęp do internetowych baz danych
Strefa spotkań i relaksu
Wi-Fi
Stanowiska komputerowe dla czytelników (komputery wyposażone są m.in. w programy graficzne i językowe)
Infokiosk
Roboty Photony
Miejsce wystawowe
Podjazd dla wózków / winda

Lubuskie Laboratorium Książki GreenBook

Koordynator: Anna Urbańska

Godziny otwarcia:
Poniedziałek 10:00 – 16:00
Wtorek 12:00 – 18:00
Środa 10:00 – 16:00
Czwartek 12:00 – 18:00
Piątek 10:00 – 16:00

Zielona Góra
ul. Wrocławska 12 A
(budynek Palmiarni), I piętro

tel. +48 68 47 51 807
e-mail:
szklanapulapka@biblioteka.zgora.pl
Facebook

Mediateka Szklana Pułapka

Koordynator: Anna Zientarska

Księgozbiór dla dorosłych, dzieci i młodzieży
Kolekcja płyt muzycznych (CD)
Kolekcja filmów (DVD, Blu-ray)
Konsole PlayStation 3 i 4 oraz gry
Audiobooki
Czytniki PocketBook
Gry planszowe
Prasa codzienna
Kącik dla dzieci
Strefa spotkań i relaksu
Wi-Fi
Stanowiska komputerowe dla czytelników
Miejsce wystawowe
Zajęcia animacyjno-edukacyjne
Podjazd dla wózków / winda

Godziny otwarcia:

Poniedziałek 11:00 – 18:00
Wtorek 9:00 – 16:00
Środa 9:00 – 16:00
Czwartek 11:00 – 18:00
Piątek 9:00 – 16:00
Sobota 9:00-15:00

W dniach 17-21 kwietnia zamknięte!

Zielona Góra
Al. Wojska Polskiego 9
parter

tel. +48 68 45 32 604
e-mail:
wypozyczalnia@biblioteka.zgora.pl

Wypożyczalnia Główna

Koordynator: Katarzyna Kalisz

Placówka dla czytelników powyżej 15 roku życia
Literatura beletrystyczna
Literatura popularnonaukowa
Literatura regionalna
Wi-Fi
Dyskusyjny Klub Książki
Książka na telefon
Punkt wydawania kart bibliotecznych
Punkt odbioru zbiorów magazynowych
Podjazd dla wózków

Godziny otwarcia:
Poniedziałek 11:00 – 18:00
Wtorek 9:00 – 16:00
Środa 9:00 – 16:00
Czwartek 11:00 – 18:00
Piątek 9:00 – 16:00

Zielona Góra
Al. Wojska Polskiego 9
I piętro, Czytelnia Ogólna

tel. +48 68 45 32 617
e-mail: wypozyczalnia.miedzybiblioteczna@biblioteka.zgora.pl

Wypożyczalnia Międzybiblioteczna

Wypożyczalnia Międzybiblioteczna umożliwia korzystanie ze zbiorów innych bibliotek. Sprowadza materiały biblioteczne tj. książki, artykuły, których nie posiadają biblioteki zielonogórskie. Składać zamówienia mogą czytelnicy posiadający ważną kartę biblioteczną.

Czas realizacji zamówienia trwa od 1 do 6 tygodni. Wypożyczalnia Międzybiblioteczna informuje osoby zamawiające o nadejściu materiałów. O sposobie powiadomienia decyduje użytkownik (poczta elektroniczna, telefon).

Materiały wypożyczane są na okres od 1 do 4 tygodni, w zależności od ustaleń biblioteki wypożyczającej. Czytelnik może ubiegać się o prolongowanie terminu zwrotu wypożyczenia z biblioteki krajowej zgłaszając to Wypożyczalni Międzybibliotecznej nie później niż na 5 dni przed upływem ustalonego terminu zwrotu.

Koszty związane ze sprowadzeniem materiałów bibliotecznych pokrywa czytelnik.

Wypożyczalnia Międzybiblioteczna realizuje zamówienia innych bibliotek i instytucji na terenie całego kraju.

Biblioteka Obcojęzyczna

Koordynator: Agnieszka Ginko-Humphries

Literatura beletrystyczna w języku angielskim, niemieckim, rosyjskim, ukraińskim, francuskim, hiszpańskim, włoskim, czeskim i innych
Książki oraz pakiety multimedialne do nauki różnych języków obcych
Wersje uproszczone książek, dostosowane do różnych poziomów znajomości danego języka
Książki do nauki języka polskiego oraz pomoce naukowe dla obcokrajowców
Literatura popularnonaukowa w różnych językach
Audiobooki w różnych językach
Czasopisma społeczno-kulturalne w języku angielskim i rosyjskim
Stanowisko komputerowe dla czytelników
Wi-Fi
Dyskusyjny Klub Książki w języku angielskim
Konwersacje w języku angielskim i niemieckim na poziomie średnio zaawansowanym
Lekcje biblioteczne dla młodzieży
Centrum ameryka@twojej bibliotece (prowadzone na podstawie umowy z Ambasadą USA w Warszawie)
Podjazd dla wózków

TYSIĄCE KSIĄŻEK

DO WYPOŻYCZENIA OD RĘKI

KATALOG